Een van de nieuwe creatieve therapieen die bij Elah worden aangeboden, is tuintherapie. De gedachte erachter is dat actief bezig zijn met levend groen materiaal in een rustige en veilige omgeving, een kalmerend en therapeutisch effect heeft.
In feite is tuintherapie helemaal niet nieuw, zegt Tamar Hirshenzon-Peiper, tuintherapeut bij Elah. ,,Het gebruik van de natuur als middel om tot rust en inzicht te komen, is bijna net zo oud als de wereld. We weten dat de oude Egyptenaren rust en herstel zochten in de tuin, en ook de kruidentuinen van middeleeuwse kloosters waren mede bedoeld om mensen fysiek en mentaal te helen. Nog korter geleden, na de Eerste Wereldoorlog, werden soldaten die leden aan wat toen ‘shellshock’ heette (ofwel posttraumatisch stress syndroom) ook in de natuur aan het werk gezet. Daar bleek zo’n therapeutische invloed van uit te gaan, dat de tuin na de Tweede Wereldoorlog een vast onderdeel werd van het revalidatieprogramma van getraumatiseerde militairen. Dus we borduren voort op hele oude kennis.’’
Als je bezig bent met of in de natuur, gebeuren er een aantal dingen. Door de fysieke inspanning komt endorfine vrij komt, het hormoon dat een goed gevoel geeft en pijn vermindert. Ook krijg je buiten je dagelijkse portie vitamine D binnen ofwel de zonnevitamine, wat zeker in coronatijd belangrijk is. Verder stimuleer je je (fijne) motoriek, je hebt contact met anderen, je concentreert je op iets buiten jou, en je leert nieuwe dingen. Al die handelingen en activiteiten hebben een positieve invloed op het gevoel van welbevinden.
Tamar: ,,Het bijzondere van tuintherapie, in tegenstelling tot andere creatieve therapieen, is dat alle zintuigen worden aangesproken. Zicht, gehoor, reuk, smaak en tast doen allemaal mee. Daarom is het geschikt voor iedereen, inclusief mensen met cognitieve of lichamelijke beperkingen of mensen die blind zijn.
,,Tuintherapie betekent niet per se buiten met je handen in de aarde te wroeten. We integreren en combineren allerlei activiteiten. Ik gebruik bijvoorbeeld ook steentjes en zand om mee te werken, of kruiden, want de neus is een geweldig instrument om associaties en herinneringen op te roepen. Of we bekijken hoe bloemen in elkaar zitten en nemen de natuur als inspiratiebron voor creativiteit. Naar aanleiding van Toe be Av, de dag die in het teken van de liefde staat, heb ik clienten hartvormige blaadjes gegeven. De opdracht was om daar iets mee te doen dat met het hart verband hield. Er kwamen prachtige composities uit voort. Iedere deelnemer heeft dat op zijn eigen manier ingevuld.’’
Als je wel met je handen vuil maakt, als je gaten in de grond graaft, zaadjes plant, planten stekt, bemest en bewatert, dan levert het groeiproces veel stof tot leren, nadenken en praten.
Tamar: ,,Als je ziet hoe planten onder jouw zorg tot leven komen en groeien, geeft dat enorm veel bevrediging en zelfvertrouwen. Kwijnt de plant weg, en weet je niet goed wat te doen, dan is dat ook een kapstok om van te leren. Dan proberen we uit te vinden waarom het niet gaat, hoe we kunnen herstellen en of we misschien opnieuw moeten beginnen. Kortom, via tuin en planten leer je op een andere manier naar leven te kijken, ook naar je eigen leven. De tuin, de client en de therapeut vormen een driehoek, waarvan de drie zijden voortdurend met elkaar in gesprek zijn.’’
Tuintherapie wordt individueel gegeven, maar bij Elah werkt Tamar, geassisteerd door een bezigheidstherapeut, alleen met groepen Sjoa-overlevenden. Iedere bijeenkomst heeft maximaal 14 deelnemers en duurt anderhalf uur. De bijeenkomsten worden aan de coronavoorschriften aangepast.